- Biz belə millətik
- Adil ZAMAN
-
Biz belə millətik
Azərbaycanda hər dəfə əhalinin sosial-iqtisadi vəziyyətini daha da ağırlaşdıracaq, söz, mətbuat və sərbəst toplaşma azadlıqlarını daha da məhdudlaşdıracaq qərarların qəbulu ərəfəsində “vətənpərvər” bir mözunun ortaya atılması və AzTV başda olmaqla bir sıra kütləvi informasiya vasitələrinin camaatın başını qarışdırması artıq ənənə halını almışdır. İndi də 3 il(!) əvvəl çəkilmiş “Qafqaz üçlüyü” filminə və şəxsən bu filmin ssenari müəllifi və podüsseri olmuş R.İbrahimbəyova hücumlar başlamışdır. Faciəvi gülüş doğran hal bundan ibarətdir ki, filmi tənqid edənlərin əksəriyyəti onun məzmunundan xəbərsizdir. Hətta özünü siyasətçi də adlandıran bir xalq şairi filmə baxmadığını etiraf edir və zövqünə inandığı A.Salayevin məqaləsi əsasında Rüstəm müəllimə iradlarını bildirir. Amma heç fərqinə də varmır ki, “Oskar” mükafatlı, dünyaca məşhur sənətkarın əsərinə qiymət vermək respublika səviyyəli bir kino tənqidçisinin edə biləcəyi ən uğursuz bir işdir. Hələ mən 25 ildən çoxdur ki vaxtaşırı yazıları və açıqlamaları ilə iqtidara yarınmağa çalışan, lakin iç üzü hamıya bəlli olduğundan heç bir vəzifə ala bilməyən riyakar siyasətçidən, elə bu səpkili çıxışları ilə nəhayət deputat edilmiş keçmiş cəbhəçi hüquqşünasdan, cavanlığında 1-2 babat rol oynamış qocaman aktyordan, R.İbrahimbəyovla təxminən yaşıd olsa da filmləri Azərbaycan hüdudlarını aşmayan rejissordan və başqa uğursuz adamlardan danışmıram. Çünki onlar R.İbrahimbəyov kimi nəhəng sima haqqında söz demək üçün onun Azərbaycan və sənət üçün etdiklərinin heç olmasa yüzdə birini etməlidirlər.
Az-çox kinodan başı çıxan adam bilir ki, sənədli filmlə bədii film, həyat həqiqəti ilə sənət həqiqəti tamamilə başqa-başqa şeylərdir. R.İbrahimbəyov da məlum dövrdəki məlum hadisələrin bir hissəsini öz bədii həqiqəti üçün əsas götürmüşdür və real həyatda baş vermiş bəzi neqativ halların da filmdə yer alması heç də azərbaycanlıların aşağılanması demək deyildir. Əksinə, filmin əvvəlində bir qədər cəsarətsiz təsiri bağışlayan və yoldaşlarından gec suya tullanan (hündürlük fobiyası hamıda, xüsusilə də o yaşda uşaqda da ola bilər) Fərhad öz düzlüyü, cəsarəti və dostluğa sədaqəti ilə tamaşaçının rəğbətini qazanır. Filmdə Fərhad tanınmış və hörmətli şəxs, böyük bir elmi-tədqiqat institutunun direktoru olmaqla yanaşı həm də vətənpərvər ziyalıdır. O, iqtidardakıların razılığı ilə neft quyularının amansızcasına istismarına qarşı çıxır, neft hasilatını azaltmağı və post-neft dövrü üçün respublika iqtisadiyyatının inkişafı strategiyasını işləyib-hazırlamağı hökumətdən tələb edən yazılarla çıxış edir. Bu da tezliklə varlanmaq istəyən iqtidar mənsublarının xoşuna gəlmir və DTK sədrinin əli ilə ona tələ qurub, istefasına nail olurlar.
Fərhad həm də əsl azərbaycanlı kimi dostluqda vəfalıdır. O nəinki dostunun Bakıya gəlməsinə kömək edir, hətta o çətin dövrdə erməni millətindən olan bir şəxsi evində saxlayır. Əslində isə Eduard Aqayantsin yalnız ad-familiyası ermənilərə məxsusdur. O, Bakıda doğulub-böyüyüb, Vətəninə qarşı heç bir xəyanət və ya nankorluq etməyib, Qarabağ separatçıları ilə heç bir əlaqəsi yoxdur (hətta onlara qarşı məqaləyə də imza atıb), Moskvada yaşayır və savadlı göz həkimidir. R.İbrahimbəyov bizim düşmənimiz olan, torpaqlarımızı işğal edən, insanlarımıza min-bir əzab verərək yurdundan-yuvasından didərgin salan qaniçən erməninin yox, çoxmillətli Bakı ziyalılarından birinin obrazını yaradıb. Özü də qaragüruhun mümkün hücumlarını sanki qabaqcadan görərək həmin rola erməni yox, rus aktyoru dəvət edib. Ümumiyyətlə, bu filmdə heç bir erməni hər hansı bir şəkildə iştirak etmir. O ki qaldı filmin əsas mövzusuna, nəinki azərbaycanlı arvadı Elmira, hətta rus millətindən olan anası Vera da Timurun erməni ata adını və familiyasını qəbul etməsinin qəti əleyhinədir. Aeroportda Elmiranın verdiyi doğum haqqında şəhadətnaməyə gözünü ucu ilə də baxmayan Timur da deyir: “Daha o mənə gərək deyil. Mən öz qərarımı vermişəm”. Bütün bunlar elə-belə deyil, azərbaycanlı ssenaristin vətəndaş mövqeyidir. Lakin R.İbrahimbəyov daha da irəli gedir. Moskvada tamaşadan sonra qonağı – Qafqaz ermənisi Hamlet Eduard Aqayantsdan soruşanda ki niyə afişada onun oğlunun familiyası yoxdur, familiya dəyişmə məsələsinin təşəbbüskarı Aqayants sakitcə deyir: “Baş rolun ifaçısı mənim oğlum Timurdur, familiya isə heç bir əhəmiyyət kəsb etmir”. Bir ssenarist bundan da artıq nə yazmalı və göstərməlidir ki onun vətəndaş mövqeyi hamıya aydın olsun? Real həyatda da baş vermiş bəzi neqativ halların filmdə yer alması isə müəllifin ideyasına – ata və oğulun familiya dəyişmək məsələsindən vaz keçməsinə xidmət edir.
Son on ildə Azərbaycan iqtidarı tərəfindən R.İbrahimbəyova qarşı o qədər təzyiq və ədalətsizliklər olub ki, bu insanın hələ də müdrikcəsinə susub səbr etməsi təəccüb doğurur. Belə qərəzli münasibətin əvəzinə bu dünya şöhrətli Azərbaycan oğluna öz doğma vətənində də lazımi şərait yaradılsaydı, o filmini Tbilisidə, Moskvada və İspaniyada yox Bakıda çəkərdi, öz nüfuzu və imkanları hesabına millətimizə və dövlətimizə nə qədər fayda verə bilərdi! O ki qaldı Biləcəridə o yana keçə bilməyən, R.İbrahimbəyovun şöhrətinə və villalarına həsəd aparan paxıl və xəbislərə, əbəs yerə özlərini yormasınlar – yel qayadan heç nə apara bilməz.
Adil ZAMAN,
jurnalist.
- 510
may 2018, Adil Z.
Sabir Etibarlı
Dünyanın üç müxtəlif yerindən, üç fərqli zamandan üç insan bir araya gətirilmişdi. Antik Çindən sərkərdə Konqzi, orta əsr Avropasından gənc qadın İzabella və müasir dövrdən......
Aqşin Mustafa
Ətrafı mühafizəçilərlə dolu olan Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidenti maşınına mindi və alxa qoltuqda oturdu. Qaranlıq bir səhər idi. Heç kim bir kəlimə də danışmamışdı. Bir......
Hüseynova Şümşəd
Vətən... Bəziləri üçün sadəcə kəlimə ola bilər, fəqət mənim varlığımdır. Bu hiss hələ uşaq yaşlarımdan mənim qanıma işləmişdir. Elə o, zaman anladım məgər mən vətənə......
Hüseynova Şümşəd
Bir müddət əvvəl Məmməd Əmin Rəsulzadənin "Bir Türk Millətçisinin Stalinlə İxtilal Xatirələri" adlı kitabın bitirdim. Kitab oxuyan zaman kitabı yazmağı sevməməyimə rəğmən bu kitabı qeydsiz......
Hüseynova Şümşəd
Bir yaz axşamı Ay işığında görsəm üzünü, duysam səsini. Kim deyər bezmişəm nur camalından. Ay mənim, bəxtimin qara taleyi. Səni sevmişdim günəşli bir gün, necə......
Səma Seyid
Səbinə adlı əxlaqlı və tərbiyəli xanım vardı. Birinci övladını dünyaya gətirməyə -ana olmağa hazırlaşırdı. Ancaq bu dövr onun üçün elədə asan keçmirdi. Yaşadığı ailədə çoxlu......
Hüseynova Şümşəd
İnsanlar niyə ürəyindən keçənləri olduğu kimi dilinə gətirə bilmirlər? Niyə pis olsaq belə "yaxşıyıq" deyirik? Niyə qorxuruq düşündüklərimizi deməyə? Birini sevirik, ancaq qorxuruq deməyə. Birindən......
Hüseynova Şümşəd
Həyat necə qəribədir heç düşünmüsünüz? Hər gün hər birimiz səhər dururuq və bir sıra məqsəd və məcburiyyətlərimiz üçün yol gedirik. Hər, axşam isə həmin yolu......
Fidan Hüseynova
Həyat sıfırın önünə bir artırmaq deyilmi? Sıfır rəqəminin özü nəyin varlığını bildirir ki? Və yaxud istədiyin qədər sıfırları düz yan-yana nəyin varlığını bildirəcək? Məgər bu......
Zahid Şirinli
Qulaq asın qəmlidir rəvayətim Elə özüm haqqımdadı bu söhbətim Bir gözəli mən sevib aşiq oldum Çalışıb həmişə sevgimə sadiq oldum Varıydı ürəydə sevgi həsrətim Gözümü......